Afrykański pomór świń jest obecny w Polsce od wielu lat. Pomimo to nadal sobie z nim nie radzimy – wnioskują organizacje producentów mięsa.

Na początku marca br. po raz kolejny debatowało Branżowe Porozumienie ds. Walki z ASF. W skład Porozumienia wchodzą organizacje producentów mięsa: Krajowy Związek Pracodawców Producentów Trzody Chlewnej POLPIG, Związek Polskie Mięso, Stowarzyszenie Rzeźników i Wędliniarzy Rzeczypospolitej Polskiej, Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego UPEMI i Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS.

Tematem kolejnego spotkania była powiększająca się z roku na rok liczba przypadków ASF u dzików i ognisk u świń. Liczba przypadków/ognisk w kolejnych latach wyniosła: 2014 (30/2), 2015 (53/1), 2016 (80/20), 2017 (741/81), 2018 (2443/109), 2019 (2472/48), 2020 (4152/104). Choroba rozprzestrzeniała się na teren 10 województw.

Wśród podstawowych przyczyn niepowodzenia dotychczasowej walki z wirusem ASF Porozumienie wymienia:

• brak należytej synergii i współpracy najważniejszych grup zaangażowanych w walkę z ASF (IW, rolnicy, myśliwi, politycy);
• dobre warunki paszowe na polach dla dzików, duży roczny przyrost populacji dzików, brak zostawiania pasów do odstrzału dzików w uprawach kukurydzy, ciepłe w większości bezśnieżne zimy (liczba ognisk u świń jest powiązana z liczbą przypadków u dzików);
• zła kondycja finansowa kół łowieckich i zaniżone plany łowieckie;
• brak świadomości społecznej i zrozumienia konieczności radykalnego ograniczenia populacji dzików powiązanej z brakiem woli części myśliwych do intensywnego odstrzału dzików;
• brak tworzenia stref bez dzików (tzw. „stref białych”);
• brak przestrzegania zasad bioasekuracji przez niektórych rolników, myśliwych i osób korzystających z lasów;
• brak świadomości społecznej o stratach ponoszonych przez sektor produkcji wieprzowiny (producentów żywca, przetwórców, handlowców) w związku z ograniczeniami wynikającymi w występowaniem choroby.

Do najczęstszych błędów w zachowaniu bioasekuracji popełnianych przez rolników Porozumienie zalicza:

• wprowadzanie do chlewni świń niewiadomego pochodzenia;
• nielegalne skarmianie świń zlewkami lub zakażoną zielonką;
• wnoszenie wirusa ASF do chlewni wraz ze sprzętem do zabiegów zootechnicznych;
• wwożenie wirusa na pojazdach na teren chlewni i wnoszenie patogenu na odzieży ludzi;
• używanie do ścielenia zanieczyszczonej wirusem słomy;
• niepełne ogrodzenie lub brak ogrodzenia skutecznie chroniącego przed dostępem zwierząt wolno żyjących,
• brak wprowadzonej zasady ograniczającej do niezbędnego minimum liczbę osób wizytujących stado trzody chlewnej.

Wraz ze wzrostem rozprzestrzeniania się wirusa ASF w populacji dzików na nowe rejony będzie rosło ryzyko przeniesienia wirusa do stad trzody chlewnej szczególnie w okresie od czerwca do października. Jednym z zasadniczych celów powinno być ograniczenie powstawania nowych stref niebieskich, które mają zasadniczy wpływ na uzyskiwanie przez rolników niższych cen skupu oraz utrudnienia w przemieszczeniu zwierząt.

Porozumienie wnioskuje o podjęcie działań, które mogą ograniczyć, a w konsekwencji wyeliminować występowania ognisk ASF przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy. Było to możliwe Czechach, Belgii, Estonii, na Węgrzech, a także jak dotychczas sprawdza się w Niemczech. Można to osiągnąć poprzez wprowadzanie i egzekwowanie następujących działań ograniczających rozprzestrzenianie wirusa w populacji dzików przy jednoczesnym zachowaniu zasad bioasekuracji stad świń:

• zostawienie w uprawach kukurydzy pasów dla myśliwych powiązane z odszkodowaniem dla rolników z tytułu utraty części plonów oraz powielanie dobrych przykładów współpracy lokalnej (rolnicy, myśliwi, inspekcja weterynaryjna, samorząd) na inne rejony kraju;
• zwiększenie planów łowieckich celem ograniczenia populacji dzików z jednoczesnym intensywnym poszukiwaniem padłych dzików z wykorzystaniem przeszkolonych psów;
• wyznaczenie rejonów newralgicznych do walki z ASF u dzików (zwalczanie punktowe) w oparciu od układ dróg krajowych oraz korytarzy migracji zwierząt;
• zmiana zasad otrzymywania odszkodowania za zlikwidowane stado z powodu ASF, aby zachęcić rolników do współpracy zmierzającej do wyjaśnienia wszystkich okoliczności przeniknięcia wirusa do stada;
• szkolenia online dla rolników, myśliwych, lekarzy weterynarii z zasad bioasekuracji i rozpoznawania pierwszych objawów ASF, wykorzystania szybkich testów diagnostycznych;
• propagowanie i wdrażanie w gospodarstwach o intensywnej produkcji trzody chlewnej zasad bioasekuracji przygotowane przez POLPIG/POLSUS/IW.

Według zaleceń EFSA ograniczenie populacji dzików o 70 proc. daje szanse zahamowania rozprzestrzeniania się choroby wśród dzików. Intensywne odstrzały powinny mieć miejsce (punktowo) poza rejonem występowania przypadków. Porozumienie wnioskuje o tworzenie stref bez dzików (tzw. białe strefy) w pasie 10 km od strefy czerwonej zarówno z wykorzystaniem odstrzałów sanitarnych jak i odstrzałów planowych. Skuteczność tworzenia stref bez dzików potwierdzono w Belgii na granicy z Francją oraz w dotychczasowej praktyce w Niemczech. Dlatego Porozumienie postuluje do rządzących o szerokie zastosowanie pułapek na dziki jako uzupełnienie odstrzałów dzików.

Źródło: www.kzp-ptch.pl